การสอนเรื่องประโยคกับนักเรียนในชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔-๕ นั้นมีปัญหามาก เนื่องจากนักเรียนจำไม่ได้ แยกไม่ออกว่าประโยคความเดียว ประโยคความรวม ประโยคความซ้อนเป็นอย่างไร จึงนำเสนอไว้ให้นักเรียนได้อ่านซ้ำ ๆ จะได้จำได้ง่ายขึ้นโดยเฉพาะในชั้นประถมศึกษาปีที่ ๖ ได้อ่านทบทวนเพื่อเป็นฐานในการเรียนภาษาไทยต่อไป
ก่อนอื่นต้องทราบว่าประโยคหมายถึงอะไร
ประโยค หมายถึง ถ้อยคำหลายคำที่นำมาเรียงกันแล้วเกิดใจความสมบูรณ์ ประโยคประกอบด้วย ภาคประธาน และภาคแสดง ประโยคสามารถใช้ติดต่อสื่อสารกันได้ทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน แต่การใช้ภาษาพูดในสถานการณ์ต่าง ๆ กัน อาจละเว้นส่วนหนึ่งส่วนใดได้ในฐานะที่เข้าใจกันระหว่างผู้พูดและผู้ฟัง ลักษณะของประโยคจำแนกตามโครงสร้างได้ดังต่อไปนี้
ประโยคความเดียว (เอกรรถประโยค)
ประโยคความเดียว (ตามตำราของพระยาอุปกิตศิลปสาร เรียกว่า เอกรรถประโยค) หมายถึง ประโยคที่กล่าวถึงสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพียงอย่างเดียว และสิ่งนั้นแสดงกิริยาอาการ หรืออยู่ในสภาพอย่างใดอย่างหนึ่งเพียงอย่างเดียว ประโยคประกอบด้วยภาคประธานและภาคแสดง เช่น
ภาคประธาน ภาคแสดง
นก บินไปหากิน
แมว ร้องดังเหมียวเหมียว
เรือ แล่นไปช้า ๆ
รูปประโยคความเดียว แบ่งได้เป็น ๔ แบบ ดังนี้
๑. ประโยคที่ขึ้นต้นด้วยผู้กระทำ เช่น
- แม่ทำกับข้าว
- ยายป้อนข้าวน้อง
๒. ประโยคที่ขึ้นต้นด้วยผู้ถูกกระทำ เช่น
- กระดาษถูกครูตัด
- ต้นไม้ถูกปลูกหลายต้น
๓. ประโยคที่ขึ้นต้นด้วยกริยา เช่น
- เกิดเหตุการณ์จลาจลที่ต่างประเทศ
- มีฝนตกหนักที่สุพรรณบุรี
๔. ประโยคเชิงคำสั่งและขอร้อง เช่น
- อย่าเดินลัดสนาม (คำสั่ง)
- กรุณาเดินชิดด้านใน (ขอร้อง)
นอกจากนี้ยังมีการแบ่งรูปแบบของประโยคความเดียวตามลักษณะของการสื่อสาร ไดเก่
ประโยคบอกเล่า โดยมากประกอบด้วย ประธาน กริยา กรรม และอาจมีส่วนขยายต่าง ๆ เพื่อให้มีใจความชัดเจนยิ่งขึ้น เช่น
- ครูกำลังสอนหนังสือนักเรียนชั้นป.๕
- ฉันเดินไปตลาดนัดคนเดียว
ประโยคปฏิเสธ โดยมากมักมีคำว่า ไม่ มิใช่ หามิได้ ประกอบตัวแสดง เช่น
- เขาไม่ได้มาหาฉันนานแล้ว
- คุณมิได้อ่านคำแนะนำก่อนใช้ยา
ประโยคคำสั่งและขอร้อง โดยมากจะละประธานไว้ในฐานะที่เข้าใจ มีเฉพาะแต่แสดง เช่น
- โปรดฟังทางนี้
- ยกของขึ้นเดี๋ยวนี้
ประโยคคำถาม โดยมากจะมีคำถามกำกับอยู่ต้นหรือท้ายประโยค เช่น
- หนูเป็นลูกของใคร
- มดชอบกินอะไร
ที่มา : คู่มือการเรียนการสอนภาษาไทย ระดับประถมศึกษา
ประลองยุทธ
คำชี้แจง ให้นักเรียนแต่งประโยคความเดียว ๕ ประโยคจากคำที่กำหนดให้
วัคซีน พยัคฆ์ นภดล นอต กะพริบ
๑.............................................................................................
๒.............................................................................................
๓.............................................................................................
๔............................................................................................
๕............................................................................................
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น