คำเป็นคำตาย

     การเรียนเรื่องคำเป็นคำตายจำเป็นต้องรู้ลักษณะของคำเป็นและคำตาย ดังนี้

คำเป็น                                                                                                 ๑.  ประสมด้วยสระเสียงยาว เช่น -า , -ี , -ู , เ- , แ-
      ตัวอย่าง กา ปี มือ ปู เข                                                                      ๒.  ประสมด้วยสระเสียงสั้น เฉพาะ  -ำ , ไ- , ใ-, เ-า
      ตัวอย่าง กำ ไข ใคร                                                                          ๓. มีตัวสะกดอยู่ในมาตรา แม่กง แม่กน แม่กม แม่เกย แม่เกอว

คำตาย

๑.  ประสมด้วยสระเสียงสั้น เช่น -ะ, -ิ , -ึ , -ุ , เ-ะ , แ-ะ
     ตัวอย่าง จะ ติ ฮึ ยุ เตะ

๒.  มีตัวสะกดอยู่ในมาตรา แม่กก แม่กด แม่กบ

ข้อสังเกต เสียงสระของคำตายใน ข้อ ๒ มีทั้งสระเสียงสั้นและเสียงยาว
       ตัวอย่างของคำตาย ตามไตรยางค์ ดังนี้
        ๑. อักษรกลางคำตาย
       พื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น ปะ กาก จด โบก
        ผันด้วย ไม้โท เป็นเสียงโท เช่น ป้ะ ก้าก จ้ด โบ้ก
        ผันด้วย ไม้ตรี เป็นเสียงตรี เช่น ป๊ะ ก๊าก จ๊ด โบ๊ก
       ผันด้วยไม้จัตวา เป็นเสียงจัตวาเช่น ป๋ะ ก๋าก จ๋ด โบ๋ก
        (คำที่ยกตัวอย่าง เพียงเพื่อให้เห็นวิธีผัน อาจไม่มีที่ใช้เป็นปรกติในภาษาก็ได้)
        ๒. อักษรต่ำคำตาย
       สระเสียงสั้น
       พื้นเสียงเป็นเสียงตรี เช่น คะ นัด รัก
       ผันด้วย ไม้เอก เป็นเสียงโท เช่น ค่ะ นัด รั่ก
       สระเสียงยาว
        พื้นเสียงเป็นเสียงโท เช่น มาก เชิต โนต
        ผันด้วยไม้โท เป็นเสียงตรี เช่น ม้าก เชิ้ต โน้ต
        จะเห็นว่า อักษรต่ำคำตาย สระเสียงสั้น ผันได้เพียง ๒ เสียง คือ โท และตรี(การผันคำตายด้วย ไม้จัตวามีผู้ใช้เป็น ครั้งคราว แต่ออกเสียงไม่สะดวกเหมือนเสียงจัตวาของคำเป็น)
        ๓. อักษรสูงคำตาย
       พื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น สะ ผลิ ฝาก ขูด
       ผันด้วยไม้โท เป็นเสียงโท แต่คำที่ผันได้ไม่มีที่ใช้หรือไม่มีความหมายจึงมิได้แสดงไว้

ประลองยุทธ

๑.  ให้นักเรียนเขียนคำเป็นที่มีความหมายว่า

๑.๑  มุ่งหมาย, อยากได้, ต้องการ              …………………………….….
๑.๒  ตรึกตรอง, พิจารณา, คิดทบทวน        .............................................

๒.  ให้นักเรียนเขียนคำตายที่มีความหมายว่า

๒.๑  คิดตรึกตรองอย่างหนัก             ......................................................

๒.๒  มอบให้ไว้เป็นต้นว่าเพื่อให้ช่วยดูแลคุ้มครองหรือพิทักษ์รักษา...………

๒.๓  ภาชนะกลวงใน โดยมากทำด้วยแก้ว รูปสูง มักมีคอหรือปากแคบ…….

๓.  ให้นักเรียนนำคำจากข้างบนมาแต่งประโยค