คำอุปมาอุปไมยที่น่าสนใจ

คำอุปมาอุปไมยที่น่าสนใจ

 คำอุปมาอุปไมย  หรือคำเปรียบเทียบเป็นคำในภาษาไทยอีกพวกหนึ่งที่น่ารู้  เพราะเป็นคำที่สั้นกะทัดรัด  และยังนิยมพูดกันในชีวิตประจำวัน  เป็นคำพูดในเชิงต่อว่าหรือเปรียบเปรย (ทั้งในทางดีและทางร้าย)  โดยผู้พูดยกเอาสิ่งแวดล้อมมาเทียบเคียงให้ผู้ฟังเห็นจริงไปตามนั้น  ซึ่งมักจะมีคำว่า  เป็น  เหมือน   อย่าง  เท่า  ราวกับ ทำหน้าที่เป็นคำเชื่อมหรือคำวลีอยู่ในประโยค   มีมากมายหลายคำด้วยกัน  จึงสมควรนำมารวบรวมไว้เป็นความรู้ทางภาษาไทยอีกแขนงหนึ่ง

คำอุปมาอุปไมย

ความหมาย

-กรอบเหมือนข้าวเกรียบ -กลมเป็นลูกมะนาว,กลมเป็นลูกบิลเลียด   กลิ้งเป็นลูกมะนาว -กินเหมือนหมู  อยู่เหมือนหมา -ขมเหมือนบอระเพ็ด -ขยันเหมือนมด -ขรุขระเหมือนผิวดวงจันทร์ -ขาวราวกับไข่ปอก -ขาวเหมือนสำลี -ขี้เกียจจนตัวเป็นขน -แข็งเหมือนหิน -ความรู้แค่หางอึ่ง -คอยเหมือนข้าวคอยฝน -คอยาวเหมือนยีราฟ -คุยโม้จนน้ำลายแตกฟอง -เค็มเหมือนเกลือ -งงเป็นไก่ตาแตก -งอนเป็นช้อนหอย -ง่ายเหมือนปอกกล้วยเขาปาก -เงียบเป็นเป่าสาก -เงียบเหมือนป่าช้า -โง่เหมือนควาย -จมูกไว้เหมือนมด -จืดชืดเป็นน้ำยาเย็น -ใจกว้างราวกับแม่น้ำ -ใจแข็งเหมือนหิน -ใจดีราวกับพระ -ใจดำเหมือนอีกกา -ใจเย็นราวกับน้ำ -ใจเสาะเป็นปลาซิว -ช้าเหมือนเต่าคลาน -ชุมราวกับยุง -ใช้เงินเป็นเบี้ย -ซนเหมือนลิง -ซีดเป็นไก่ต้ม -ซื่อเหมือนแมวนอนหวด -ดำเป็นตอตะโก -ดำเป็นเหนี่ยง -ดำเหมือนถ่าน -ดีใจดังได้แก้ว -ดุราวกับเสือ,ดุเหมือนเสือ -ดังเป็นข้าวตอกแตก -ดิ้นเหมือนปลาถูกทุบหัว -เดินเบาราวกับแมว -เดินเป็นเป็ด -เดินพล่านราวกับเสือติดจั่น -แดงเหมือนชาด -ตรงเหมือนไม้บันทัด -ตาโตเป็นไข่ห่าน -ตาเป็นสับปะรด -ติดกันเป็นแพ -ตีนเท่าฝาหอย -ตืดเป็นตังเม -เต้นเหมือนกบ -เต้นเหมือนเจ้าเข้า -แต่งตัวมอซอราวกับขอทาน -ถูกโขกสับราวกับทาส -ทนเหมือนแรด -ทำงานตัวเป็นเกลียว -ทำตัวเป็นหัวเรือใหญ่ -ทำเป็นทองไม่รู้ร้อน -ที่เท่าแมวดิ้นตาย -น่ารักดังตุ๊กตา -น้ำตาเป็นเผาเต่า -บริสุทธิ์เหมือนหยาดน้ำค้าง - บอบบางเหมือนแก้วเจียระไน - เบาเหมือนปุยนุ่น - ปากจัดราวกับกรรไกร - ปากเป็นชักยนต์ - ผิดกันราวกับฟ้าดิน -แผ่นดินไม่ไร้เท่ากับพุทรา - พูดคล่องเหมือนกับล่องน้ำ - พูดเป็นต่อยหอย - พูดเหมือนมะนาวไม่มีน้ำ - มั่นคงดังหินผา - มีกำลังเหมือนช้างสาร - มีความทุกข์เหมือนตกนรก - มีความสุขเหมือนอยู่บนสวรรค์ - มีทองเท่าหนวดกุ้ง - มีอิสระเหมือนนก - มืดเหมือนเขาถ้ำ - ไม้ใกล้ฝั่ง - ยานเหมือนหนังสติ๊ก - ยุ่งเหมือนยุงตีกัน - เย็นราวกับน้ำแข็ง - รกเหมือนรังหนู - รักเหมือนแก้วตา - ร้อนใจเหมือนไฟลน -ร้อนเหมือนไฟ - ราบเป็นหน้ากลอง -รูปหล่อราวกับเทพบุตร -รู้หลบเป็นปีกรู้หลีกเป็นหาง -รู้อย่างเป็ด,รู้แบบเป็ด -เรียบราวกับแผ่นกระจก -เรียบร้อยราวกับผ้าพับไว้ -เร็วราวกับลดพัด -ลื่นเหมือนปลาไหล -โลเลเหมือนไม้หลักปักขี้ควาย -ว่ายน้ำราวกับปลา -วุ่นเป็นจุลกฐิน -ไวเหมือนนกปรอด -ไวเหมือนปรอท -ไวเหมือนลิง -สกปรกเหมือนหมู -สวยราวกับนางฟ้า -สวยสง่าราวกับพญาหงส์ -สั่นเป็นเจ้าเข้า -สูงเท่านกเขาเหิน -สูงเทียมเมฆ -สูงเหมือนต้นตาล -สู้เหมือนหมาจนตรอก -เสียงดังราวกับฟ้าผ่า -เสียงใสเหมือนระฆังเงิน -เสียงแหบเหมือนเป็ด -ใสเหมือนแก้ว -หวานเหมือนน้ำตาลเมืองเพชร -หน้าซีดเป็นไก่ต้ม -หน้าตาถมึงทึงเหมือนยักษ์ -หน้าเนื้อใจเสือ -หน้าบานเป็นจานเชิง -หน้าเหี้ยมราวกับมหาโจร -หัวแหลมเหมือนหัวลิง -เหนียวเหมือนตังเม -เหนื่อยราวจะขาดใจ -เหมือนราวกับแกะ -เหมือนลูกไก่อยู่ในกำมือ -แห้งแล้งเหมือนทะเลทราย -อ้วนเป็นตุ่ม -อ่อนนุ่มราวกับเส้นไหม -อ่อนไหวเหมือนสนต้องลม -อาละวาดราวกับหมาบ้า

เปราะ,แตกหักง่ายเหมือนข้าวเกรียบ คล่อง,ลื่น หรือกระล่อนจนจับไม่ได้ไล่ไม่ทัน กินไม่เรียบร้อย,มูมมาม,กินอยู่ไม่เป็นระเบียบ มีรสขมเหมือนรสบอระเพ็ด ขยันมาก (ผิว) ไม่เรียบ ผิวขาวสวยเหมือนไข่ต้มที่ปอกเปลือกแล้ว ขาวเหมือนสีสำลี ขี้เกียจมาก ไม่สะทกสะท้าน,ไม่หวั่นไหว มีความรู้น้อยมาก  แค่หางของอึ่งซึ่งสั้นมาก รอคอยด้วยความหวัง  ไม่รู้ว่าจะสำเร็จเมื่อไร  คอยื่นยาวเหมือนยีราฟ ขี้คุย,คุยไม่หยุด ขี้เหนียว ไม่เข้าใจอะไรเลย,ไม่รู้จริง งอนมาก  คล้ายเปลือกหอยซึ่งงอนทั้งส่วนหัวและท้าย ทำได้ง่ายจริงๆ เงียบจริงๆราวกับเป่าสากซึ่งเป่าเท่าไรก็ไม่มีเสียง เงียบมาก โง่มาก  ใครจะชักจูงไปไหนก็ไปเหมือนวัวควาย รู้เรื่องต่างๆ ได้เร็ว เป็นคนไม่มีชีวิตชีวา, ไม่น่าสนใจ เป็นคนเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ (ดู  แข็งเหมือนหิน) มีใจเมตตากรุณา ใจร้าย ,เห็นแก่ตัวมาก ทำอะไรเรื่อยเปื่อย  ไม่รีบร้อน  กลัว, ไม่สู้  เหมือนปลาซิวที่พอขึ้นจากน้ำก็ตาย ช้ามาก ดาษดื่น, มีมาก ใช้เงินฟุ่มเฟือย, สุรุ่ยสุร่ายเหมือนเงินไม่มีค่า อยู่เฉยๆ ไม่เป็น (มักใช้กับเด็ก) ขาวมากจนซีด แกล้งทำเป็นซื่อ  หงิมๆไม่มีพิษสงอะไร ดำเหลือเกินราวกับตอไม้ตะโกที่ใช้เผาทำถ่าน ดำเหมือนตัวเหนี่ยง  ซึ่งเป็นสัตว์ที่มีลำตัวสีดำ ดำเหมือนกับสีถ่าน ดีใจเหมือนได้ของที่ถูกใจ ดุมาก เสียงดัง  เหมือนเสียงข้าวตอกปะทุเวลาถูกคั่ว ดิ้นเร่าๆ เดินไม่มีเสียงเหมือนกับแมวเดิน เดินสะโพกย้ายเหมือนท่าเดินของเป็ด เดินวกวนไปมาไม่หยุด แดงเหมือนกับสีของชาด ตรงไปตรงมา ฟังแล้วสนใจมาก หูตากว้างเพราะมีพรรคพวกและบริวารมาก ติดต่อๆ กันไปไม่เว้นว่าง เท้าเล็กมากเท่าฝาหอย (เป็นเชิงดูหมิ่นว่ายังเด็ก) ขี้เหนียว, ตระหนี่มาก กระวนกระวายอยู่นิ่งไม่ได้ (ดู  เต้นเหมือนกบ) แต่งตัวโทรม, สกปรก ถูกด่าถูกว่าตลอดเวลาราวกับเป็นทาส อดทนมาก ขยันมาก ทำอะไรชอบออกหน้า ทำเป็นนิ่งเฉย  ไม่รู้ร้อนรู้หนาว, ไม่รู้สึกอะไรเลย มีที่ดินน้อย น่ารักมาก น้ำตาไหลพรากราวกับเต่าเวลาถูกเอาไปเผา ไม่มีมลทิน  เปราะบาง, แตกหักง่าย เบามาก ด่าไม่หยุด พูดมากไม่หยุดหย่อน แตกต่างชนิดตรงกันข้าม แผ่นดินกว้างใหญ่  ต้องหาสิ่งต้องการได้แน่ พูดไปเรื่อยๆ ไม่มีการติดขัด พูดไม่หยุดปาก พูดจาห้วน ๆ  ไม่มีหางเสียง แน่วแน่ ไม่หวั่นไหว แข็งแรงมาก มีความทุกข์เหมือนอยู่ในนรก มีความสุขเหมือนอยู่บนสวรรค์ มีทรัพย์สินเพียงเล็กน้อย มีอิสระมาก คิดอะไรไม่ออก แก่มากแล้ว หย่อนยาน ยุ่งเหยิง,สับสนปนเปกัน (ใจ)  เย็นมาก รกรุงรัง รักมาก ใจไม่เป็นสุข ใจร้อนมาก ราบเรียบ  ไม่มีอะไรมากีดขวาง มีหน้าตาหล่อมาก เอาตัวรอดได้ รู้นิดๆ หน่อยๆ , รู้แบบฉาบฉวย, ไม่รู้จริง (ดู  ราบเป็นหน้ากลอง) มีกิริยาเรียบร้อย เร็วมาก คล่อง,กระล่อนจนจับไม่ได้ไล่ไม่ทัน เอาแน่นอนอะไรไม่ได้ ว่ายน้ำเก่งมาก ชุลมุนวุ่นวาย ไวมาก (ดู ไวเหมือนนกปรอด) (ดู ไวเหมือนนกปรอด) สกปรกมาก สวยมาก ทั้งสวยและสง่าเหมือนหงส์ กลัวจนควบคุมไม่ได้ สูงมาก (ดู  สูงเท่านกเขาเหิน) (ดู สูงเท่านกเขาเหิน) สู้ยิบตา, จำเป็นต้องสู้เพราะไม่มีทางหนีรอด เสียงดังมาก เสียงใสมาก เสียงแหบมาก ใสมาก  จนเห็นชัดเจนทะลุปรุโปร่ง รสหวานมาก  เหมือนรสน้ำตาลเมืองเพชรที่ถือว่าเป็นน้ำตาลที่หวานที่สุด หน้าไม่มีสีเลือด หน้าดุ ภายนอกดูใจดี  แต่ภายในซ่อนความดุร้ายไว้ มีความสุขมากจนแสดงออกมาทางใบหน้า (ดู หน้าตาถมึงทึงเหมือนยักษ์) ฉลาดหลักแหลม ขี้เหนียว,ขี้ตืด เหนื่อยมากที่สุด เหมือนมาก จะทำยังไงก็ต้องยอม, จะบีบก็ตาย  จะคลายก็รอด ไม่มีน้ำ ,แล้งมาก อ้วนมาก นุ่มมาก (มักใช้กับเส้นผม) ใจคอไม่หนักแน่น โวยวายหรือเล่นงานไปทั่วไม่ฟังเหตุผลใดทั้งนั้น